Żywność przetworzona: jakie są jej skutki dla zdrowia i jak jej unikać?

Czy żywność przetworzona jest szkodliwa dla zdrowia? Jak unikać produktów wysoko przetworzonych w codziennej diecie, a jakie dania można wprowadzić do jadłospisu?

Szybkie tempo życia sprawia, że często jemy w pośpiechu i brakuje nam czasu na samodzielne przygotowanie posiłku. Wówczas wiele osób sięga po gotowe dania lub produkty przetworzone.

Czym różni się żywność przetworzona od żywności wysoko przetworzonej? Jakie konsekwencje zdrowotne może mieć regularne spożywanie posiłków o długim i skomplikowanym składzie?

Klasyfikacja żywności

Sklepowe półki uginają się od produktów żywnościowych. To m.in. świeże owoce i warzywa, nabiał oraz produkty przetworzone. Wśród nich znajdują się m.in. gotowe dania mrożone, konserwy rybne i mieszanki suszonych owoców, których jedzenie nie przynosi negatywnych konsekwencji zdrowotnych.

Są to także wysoko przetworzone produkty spożywcze i napoje, które lepiej wyeliminować z diety. Na podstawie stopnia przetworzenia wyróżnia się następujące grupy produktów:

• żywność nieprzetworzona lub minimalnie przetworzona,
• przetworzone dodatki kulinarne,
• żywność przetworzona,
• żywność i napoje wysokoprzetworzone.

Żywność nieprzetworzona lub minimalnie przetworzona

Do pierwszej grupy produktów zaliczamy żywność naturalnego pochodzenia, która powinna stanowić podstawę naszej diety. Produkty nieprzetworzone to m.in. jadalne części roślin, nasiona, glony, grzyby oraz produkty pochodzenia zwierzęcego, czyli mięso, podroby, mleko i jaja. Minimalnie przetworzona żywność również bazuje na tej grupie produktów. Została jednak poddana pewnym procesom. To m.in. krojenie, suszenie, mielenie, chłodzenie, mrożenie lub pakowanie w atmosferze modyfikowanej.

Przetworzone dodatki kulinarne

Są również pozyskiwane z pierwszej grupy produktów, które zostały poddane obróbce termicznej lub technologicznej. Przetworzone dodatki kulinarne rzadko stosuje się samodzielnie. Służą m.in. do duszenia, smażenia lub zmiany smaku i konsystencji dania. To m.in. masło, margaryna, olej, oliwa, smalec, cukier, miód i sól.

Żywność przetworzona

Czym jest żywność przetworzona? Stanowią ją produkty z grupy pierwszej, do których dodano dodatki kulinarne z grupy drugiej, a całość poddano procesom technologicznym w celu poprawy walorów smakowych i przedłużenia daty ważności. Produkty przetworzone mają zazwyczaj prosty smak, a ich jedzenie nie jest niekorzystne dla zdrowia. Przykładem mogą być sery, wędliny, ryby w oleju, solone orzechy, chleb lub owoce i warzywa w słoikach lub puszkach.

Żywność i napoje wysoce przetworzone

Ostatnią grupę produktów stanowią żywność i napoje wysoko przetworzone. Pozyskuje się je w całości lub w części substancji pochodzących z żywności, a nie z naturalnych produktów. W ich składzie znajdują się m.in. takie substancje jak gluten, laktoza, serwatka czy kazeina, a także związki powstałe w wyniku licznych modyfikacji technologicznych jak oleje uwodornione, hydrolizowane białko czy syrop kukurydziany.

W składzie żywności wysoko przetworzonej nie brakuje polepszaczy smaku i zapachu. Do tego dochodzą sztuczne barwniki, które sprawiają, że produkty wyglądają bardziej apetycznie. Niestety nie idą za tym właściwości odżywcze. Do żywności wysokoprzetworzonej zaliczamy m.in.: napoje gazowane, słone przekąski (chipsy, paluszki), słodycze, dosładzany nabiał (jogurty owocowe), dania instant lub do odgrzania w mikrofalówce, fast food, zupki chińskie, paluszki rybne, parówki.

Czy żywność przetworzona jest zdrowa?

Spożywanie żywności przetworzonej nie jest niezdrowe pod warunkiem, że nie stanowi podstawy naszej diety. Jeśli jednego dnia zjesz żywność przetworzoną np. konserwę rybną, a drugiego sięgniesz po świeże produkty, zachowasz odpowiedni balans. Codzienna dieta powinna bazować na naturalnych produktach, przede wszystkim owocach i warzywach. Jadłospis warto uzupełniać suplementacją, która wesprze mikroflorę. Przykładem może być suplement diety MyBestProBIO, który wspiera układ trawienny oraz chroni organizm przed dysbiozą flory, którą może powodować żywność przetworzona.

Żywność wysokoprzetworzona – skutki dla zdrowia

Inaczej sprawa przedstawia się w przypadku napojów i żywności wysokoprzetworzonych. Jedzenie żywności przetworzonej w zwykle jest jednoznacznie niezdrowe i niekorzystne dla organizmu. Wysoko przetworzone jedzenie zawiera znaczne ilości soli, cukru i nasyconych kwasów tłuszczowych. Spożywanie takich produktów powoduje szereg dolegliwości i zwiększa ryzyko chorób. To m.in.:

• większe ryzyko nadwagi i otyłości – obecność szkodliwych tłuszczów trans i cukru sprzyja odkładaniu się tkanki tłuszczowej;
• ryzyko miażdżycy i nadciśnienie tętnicze – obecność soli i tłuszczu niskiej jakości sprzyja rozwojowi chorób układu krążenia, w tym miażdżycy i nadciśnieniu tętniczemu;
• zespół jelita drażliwego – sztuczne substancje powodują choroby układu pokarmowego, w tym dysbiozę flory jelitowej;
• cukrzyca typu 2 – duża ilość cukru powoduje zaburzenia metabolizmu węglowodanów;
• problemy stomatologiczne – barwniki i cukry nie pozostają obojętne dla kondycji zębów. Sprzyjają m.in. powstawaniu próchnicy.