Węgiel aktywny w diecie: właściwości i potencjalne korzyści dla zdrowia

Pewnie nieraz słyszałaś o zastosowaniu węgla aktywnego. Używany jest zarówno zewnętrznie jak i może być spożywany doustnie.

Inna nazwa węgla aktywnego to węgiel aktywowany czy węgiel leczniczy. Od dawnych czasów znalazł zastosowanie jako skuteczny preparat w leczeniu biegunek. Ponadto dzięki swoim właściwościom stosuje się go też w kosmetyce.

Czym jest węgiel aktywny?

Jego głównym atrybutem jest pochodzenie naturalne. Węgiel leczniczy produkuje się z takich surowców jak torf, drewno, węgle kopalne czy też skorupy orzechów. Najczęściej jest pozyskiwany z miazgi drzewnej poddawanej procesowi karbonizacji. W kolejnym etapie miazga ta jest aktywowana co sprawia, iż węgiel zyskuje silne właściwości adsorpcyjne (czyli procesu wiązania cząsteczek).

Węgiel aktywny a aktywowany? Warto wiedzieć, iż obie nazwy odnoszą się do tej samej substancji i mogą być stosowane zamiennie. W medycynie stosuje się także określenie węgiel medyczny, leczniczy.

Węgiel aktywny właściwości

Wykazuje właściwości adsorpcyjne przez co jest bardzo ceniony. Jest adsorbentem, który posiada zdolność pochłaniania toksyn oraz zanieczyszczeń. Z tego powodu ma szerokie zastosowanie w leczeniu biegunek zatruć pokarmowych czy wzdęć. Należy pamiętać, iż zaburzenia perystaltyki jelit mogą przyczynić się do zwiększonej częstotliwości wypróżnień jak i rozluźnienia konsystencji stolca. Najczęściej wynika to z infekcji bakteryjnej i wirusowej. Węgiel aktywny wiąże niepożądane substancje z przewodu pokarmowego. Wśród tych substancji można wyróżnić: trucizny, toksyny bakteryjne, gazy jelitowe, czynniki pobudzające perystaltykę jelit, bakterie, białko, a także niektóre leki.

Węgiel aktywny działa osłaniająco na błonę śluzową przewodu pokarmowego. Po przyjęciu do ust węgiel aktywny nie zostaje wchłonięty w przewodzie pokarmowym, jest natomiast wydalany z kałem. Co istotne, podczas jego przyjmowania może powodować czarne zabarwienie stolca.

Węgiel leczniczy wiąże takie leki jak: paracetamol, salicylany, sole metali ciężkich, trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne, pochodne benzodiazepiny, pochodne fenotiazyny.

Ze względu na wiązanie bakterii, sprawdza się także w przypadku ran, otarć jak i skaleczeń, ponieważ skutecznie pochłania wysięk z rany, a także hamuje nieprzyjemny zapach oraz wiąże endotoksyny bakteryjne.

Węgiel aktywny na biegunkę

Jak zatem działa węgiel aktywny? Długie lata stosowania węgla aktywowanego dostarczyły informacji, iż wykazuje pozytywne działanie na ograniczenie biegunki, nie tylko tej spowodowanej zatruciami.

Łagodzi skutki biegunki spowodowanej chemioterapią. Ponadto korzystnie wpływa na organizm w przypadku biegunki podróżnych. Są one zmorą wielu turystów w szczególności w krajach tropikalnych, gdzie warunki sanitarne są trudne.

Aczkolwiek jeśli biegunka utrzymuje się kilka dni należy skonsultować się ze specjalistą. Przy ostrych epizodach biegunki brak konsultacji może doprowadzić do poważnych powikłań jak odwodnienie czy zespół jelita drażliwego.

Zastosowanie węgiel aktywny – kosmetologia

Węgiel aktywny jest wykorzystywany w kosmetyce ze względu na właściwości adsorpcyjne, a także na działanie przeciwzapalne, przeciwbakteryjne jak i rozjaśniające.

Stąd też znalazł zastosowanie w pielęgnacji cery tłustej, mieszanej jak i ze skłonnością do trądziku. Dodatkowo wykorzystywany jest w celu usuwania nadmiaru sebum, zrogowaceń oraz zanieczyszczeń. Znajdziesz go w żelach myjących peelingach, maseczkach i kremach.

Jak przygotować domową maseczkę z węglem aktywnym? Nie jest to trudne, wystarczy wymieszać w gęstym jogurcie naturalnym 2-3 tabletki węgla aktywnego, dokładnie wymieszać, a następnie nałożyć na twarz, omijając okolice oczu. Aczkolwiek przed pierwszym użyciem, warto wykonać test na uczulenie (nałożyć niewielką ilość maseczki na wewnętrzną część ręki, a następnie odczekać kilka minut).

Węgiel aktywowany ma działanie detoksykujące oraz oczyszczające na skórę głowy. Przetłuszczające się włosy to często duży problem dla kobiet, z tego powodu wykorzystuje się działanie adsorpcyjne węgla aktywnego w szamponach, dzięki czemu włosy wyglądają atrakcyjniej.

Dużą popularnością cieszą się także pasty do zębów z węglem aktywnym, ze względu na jego działanie wybielające. Ponadto taki produkt koi rany na dziąsłach oraz niweluje nieprzyjemny zapach z ust.

Węgiel aktywny ma także zastosowanie na zgagę. Jest to objaw najczęściej przy nadprodukcji kwasu żołądkowego. Przyjmowanie węgla aktywnego może wesprzeć z redukcji dyskomfortowych objawów.

Inne zastosowanie węgla aktywnego

Jak można zaobserwować węgiel aktywny wykazuje szerokie zastosowanie. Jest stosowany także w :

oczyszczaniu powietrza – znajduje zastosowanie w filtrach powietrza np. w oczyszczaczach powietrza,

w uzdatnianiu wody – używany między innymi w dzbankach filtrujących, a także jako filtr węglowy w akwariach.

Jak stosować węgiel leczniczy?

Dawkowanie węgla aktywnego u dorosłych osób oraz dzieci po 12 roku życia przy podaniu doustnym rekomenduje się od 800-1200mg. Kiedy borykasz się z biegunką należy przyjąć 3-6g dziennie w dawkach podzielonych. W przypadku ciężkich zatruć należy jak najszybciej przyjąć jednorazowo od 4 g do 10g węgla aktywnego.

Przedawkowanie węgla aktywowanego

Aktualnie nie odnotowano przypadku zatruć węglem aktywnym. Substancja nie zostaje wchłaniania z przewodu pokarmowego, a także jej wysokie dawki są dobrze tolerowane. Jedynym skutkiem przyjęcia zbyt dużej ilości węgla aktywnego są zaparcia.

Skutki uboczne leku

Podczas stosowania węgla aktywnego mogą pojawić się skutki uboczne. Działania niepożądane występują rzadko, najczęściej mogą to być: biegunki, zaparcia, wymioty oraz czarne zabarwienie stolca.

Interakcje z innymi lekami

Zanim zaczniesz suplementować węgiel aktywny, warto skonsultować się ze specjalistą.

Węgiel aktywny przyjmowany z innymi lekami, może hamować w różnym stopniu ich stopień wchłaniania. Przede wszystkim negatywnie wpływa na :

salicylany,

barbiturany.

Nie zaleca się stosowania węgla aktywnego z takimi preparatami jak:

antybiotyki,

leki przeciwzakrzepowe,

niesteroidowe leki przeciwzapalne (NPLZ),

leki nasercowe.

Węgiel aktywny a posiłek

Węgla leczniczego nie warto stosować bezpośrednio przed, ani w trakcie konsumowania posiłku. Jedzenie zmniejsza zdolność adsorpcyjną węgla aktywnego. Z tego powodu rekomenduje się przyjmowanie węgla aktywnego 2 godziny przed jego stosowaniem.

Przeciwwskazania do stosowania węgla aktywnego

Mimo iż węgiel leczniczy to substancja pochodzenia roślinnego, w niektórych przypadkach jego podaż jest niewskazana. Przede wszystkim dotyczy to osób z niedrożnością przewodu pokarmowego, porażeniem perystaltyki czy też cierpiących z powodu wymiotów. Ponadto nie jest wskazany do stosowania u dzieci poniżej 1 roku życia, u osób po przebytych operacjach, a także u osób nieprzytomnych.

Warto zauważyć, iż węgiel aktywny przyjmowany wraz z pożywieniem wykazuje słabsze działanie. Dodatkowo warto zachować odstęp między przyjmowanymi lekami, a węglem aktywnym, ponieważ ze względu na działanie adsorpcyjne może hamować działanie leków.

Jaki węgiel aktywny wybrać?

Należy zaznaczyć, iż suplementacja węglem aktywnym musi być przemyślana. Nie należy go pochopnie przyjmować by nie spowodować negatywnych skutków dla działania przewodu pokarmowego.

Na rynku farmaceutycznym możesz znaleźć w różnych formach. Oto dostępne preparaty z węglem aktywnym:

węgiel aktywny w tabletkach – jest to jedna z najczęściej wybieranych postaci tej substancji,

węgiel w kapsułkach – jest w postaci kapsułek, rozpuszczjących się w żołądku,

węgiel aktywny w proszku – najczęściej stosuje się go do picia w połączeniu z wodą.

Podsumowując, węgiel aktywny znajduje szerokie zastosowanie zarówno w leczeniu jak i w kosmetyce. Znany jest od wieku, aczkolwiek nie jest rekomendowany dla wszystkich. Najczęściej korzysta się z właściwości węgla aktywowanego podczas biegunki czy zatruć przewodu pokarmowego. Należy pamiętać, by nie przyjmować go z innymi lekami, zachować odstęp 2 godziny.